روانکنندههای صنعتی مانند گریس، سیالاتی هستند که برای کاهش اصطکاک میان سطوح متحرک طراحی میشوند. این مواد میتوانند بر پایه روغن معدنی، روغن مصنوعی یا ترکیبات زیستی تولید شوند و در صنایع مختلف، محیطهای پزشکی و حتی برخی کاربردهای خانگی مورد استفاده قرار گیرند. اگرچه بسیاری از روغنهای معدنی نسبتاً بیخطر محسوب میشوند، اما برخی روانکنندهها به دلیل وجود افزودنیهای شیمیایی، ممکن است بخارات، مه یا ذرات ریز تولید کنند که برای سلامتی انسان مضر هستند و زمینهساز بخشی از مضرات گریس برای پوست میشوند.
گریس، که ترکیبی ژلاتینی از روغن پایه، ماده غلیظکننده و افزودنیهاست، عملکرد آن به نوع غلیظکننده، کیفیت روغن و فرآیند تولید بستگی دارد. غلیظکنندهها نقش مهمی در پایداری گریس در برابر آب، گرما و شرایط سخت کاری دارند. مانند سایر روانکارها، گریس وظیفه دارد اصطکاک را کم کرده، از فرسایش جلوگیری کند و مانع ورود آلودگیها به قطعات حساس شود، بهویژه در مواردی که روانکاری نیمهجامد ضروری است.
این روانکار در برابر حرارت مقاوم است و حتی در دماهای بالا نیز عملکرد روانکاری خود را حفظ میکند. به همین دلیل، نیاز به روغنکاری مکرر ندارد و معمولاً سرویس آن هر پنج تا شش ماه یکبار کافی است. بیشترین استفاده از گریس در دستگاهها و قطعات صنعتی پرتحرک مانند بلبرینگها دیده میشود. با این حال، با وجود تمام مزایای فنی، تماس مستقیم و طولانیمدت با گریس میتواند مضراتی برای پوست ایجاد کند؛ بنابراین رعایت نکات ایمنی هنگام کار با این ماده کاملاً ضروری است.
در ادامه این مقاله از کیمیا فرآیند به بررسی بیشتر مضرات گریس برای پوست و آنچه باید در رابطه با نکات ایمنی قبل از کار با روانکارها بدانید، میپردازیم.
نکات ایمنی هنگام کار با روانکارهای صنعتی
نکات ایمنی هنگام کار با روانکارهای صنعتی، به ویژه گریس، شامل موارد زیر است:
۱. ایمنی تجهیزات و ماشینآلات
- قبل از روغنکاری دستگاه، مطمئن شوید که دستگاه خاموش است و بخشهای داغ را لمس نکنید.
- اطمینان حاصل کنید که ماشینآلات به درستی قفل یا از سرویس خارج شدهاند تا خطر حرکت ناگهانی کاهش یابد.
۲. پوشش و تجهیزات حفاظتی
- قبل از شروع کار، از لباس ایمن شامل کفش مناسب، دستکش، عینک ایمنی، لباس و در صورت نیاز سرپوش استفاده کنید.
- از کفشهای جلو باز یا لباسهای گشاد که ممکن است در قسمتهای متحرک گیر کنند، خودداری کنید.
- هنگام کار در نزدیکی سطوح داغ، از آستین بلند استفاده شود.
۳. جابجایی و بلند کردن مواد
- هنگام حمل حجم زیاد گریس یا روغن، از روش بالابر دو نفره یا ابزار مکانیکی استفاده کنید.
- هنگام بلند کردن، زانوها خم شوند، پشت صاف باشد و چانه بالا نگه داشته شود.
- از قلاب مناسب برای بلند کردن بشکهها استفاده کنید و هرگز اجازه ندهید رول آزاد شود.
| جهت سفارش بهترین انواع گریس صنعتی کلیک کنید. |
۴. ذخیرهسازی و مدیریت ریختوپاش
- ظروف گریس یا روغن را در محیط باز رها نکنید؛ ریختن آن روی زمین میتواند باعث لغزش، سقوط و آتشسوزی شود.
- ریختگیها را فوراً با پدهای جاذب یا گرانول پاک کنید.
- روغن مصرف شده یا ضایعات را در مکان مخصوص نگهداری کنید و مواد قابل اشتعال مانند بنزین یا نفت سفید را در اتاق روغن ذخیره نکنید.
۵. جلوگیری از تماس و آلایندگی
- از ورود گریس به زهکشها، فاضلابها و آبراهها جلوگیری کنید.
- پارچهها و دستمالهای آغشته به روغن را در ظروف برچسبدار نگهداری کنید.
- حلالهای قابل اشتعال را در محل دارای تهویه مناسب و به زمین متصل نگه دارید.
6. پیشگیری از مشکلات تنفسی
- از تنفس بخارات سمی یا گرد و غبار گریس جلوگیری کنید.
- محدودیتهای مجاز قرار گرفتن در معرض (PEL) را رعایت کنید و از تجهیزات تهویه مناسب استفاده کنید.
7. آموزش و نظارت
- تنها پرسنل آموزشدیده اجازه انجام کارهای روغنکاری را دارند.
- فعالیتهای غیر مرتبط با روانکار در اتاق روغنکاری انجام نشود.
8.محافظت از پوست
- تماس مکرر با گریس میتواند باعث آکنههای روغنی، درماتیت، خشکی، ترک و حساسیت پوستی شود.
- روغنهای معدنی سنگین ممکن است منجر به تشکیل تاولهای آبدار و حتی سرطان پوست در صورت مواجهه طولانی شوند، به ویژه در مناطق حساس مانند اسکروتوم.
- پوست باید با دستکش محافظ و کرمهای مرطوبکننده حفاظت شود و در صورت تماس، فوراً شسته شود.
مضرات گریس برای پوست
تماس مکرر و طولانیمدت پوست با گریس و روانکارهای صنعتی میتواند مضرات زیادی برای پوست ایجاد کند و سلامت عمومی بدن را نیز تحتتأثیر قرار دهد. به همین دلیل، آگاهی از این عوارض و استفاده از روشهای پیشگیری و مراقبتی، نقش مهمی در جلوگیری از بروز بیماریهای جدی پوستی دارد.
برخی از مهمترین مضرات گریس برای پوست عبارتند از:
- حساسیتهای پوستی مزمن: تماس مداوم با گریس میتواند منجر به حساسیت دائمی پوست شود که نیازمند درمان طولانی مدت است و ممکن است با قرمزی، خارش و ضخیم شدن پوست همراه باشد.
- آکنه شغلی: گریس به دلیل چربی و غلظت بالا، منافذ پوست را مسدود میکند و در صورت عدم شستشوی سریع، ایجاد آکنه شغلی و جوشهای چرکی را به همراه دارد.
- عفونتهای قارچی و باکتریایی: پوست خشک و آسیب دیده در اثر تماس با گریس، محیط مناسبی برای رشد میکروارگانیسمها ایجاد میکند و حتی خراشهای سطحی میتوانند منجر به عفونتهای قارچی و باکتریایی شوند.
- اگزمای شغلی: یکی از انواع اگزما که ناشی از تماس با مواد شیمیایی قوی است، باعث خشکی شدید، ترکهای دردناک و نفوذ مواد مضر به پوست میشود.
- سوختگی شیمیایی: برخی گریسها حاوی مواد شیمیایی قوی هستند که میتوانند باعث سوختگی شیمیایی شده و به بافت پوست آسیب جدی وارد کنند.
- ضعف در سیستم ایمنی پوست: استفاده مکرر از گریس مقاومت طبیعی پوست را کاهش میدهد و توانایی آن در بازسازی و ترمیم سلولی را مختل میکند.
- ایجاد لکههای پوستی: تماس طولانی مدت با گریس ممکن است باعث تغییر رنگ پوست و ایجاد لکهای تیره شود که اغلب درمان آن دشوار است.
- ریسک بیماریهای سیستمیک: برخی مواد شیمیایی موجود در گریس میتوانند از طریق پوست جذب شده و وارد جریان خون شوند، که این امر ممکن است به اختلال در سیستم عصبی، کبد و کلیه منجر شود.
روش های محافظت از پوست در برابر گریس
برای محافظت از پوست و سلامت بدن هنگام کار با گریس و روغنهای معدنی، رعایت نکات ایمنی و بهداشتی زیر ضروری است:
1. لباسهای حفاظتی: همه لباسهای حفاظتی را بهطور کامل به تن کنید و به درستی تنظیم نمایید. لباسهای کار، از جمله لباسهای حفاظتی، باید حداقل هفتهای یکبار تعویض و شسته شوند. در صورتی که روغن معدنی به لباس آغشته شده باشد، بهتر است برای پاکسازی آن از خشکشویی استفاده کنید.
2. کرمهای محافظتی: استفاده از کرمهای محافظتی مناسب، به ویژه کرمهای حاوی لانولین، از پوست در برابر روغنهای معدنی محافظت کرده و پاکسازی پوست پس از کار را آسانتر میکند. این کرمها باید قبل از شروع کار و پس از هر وقفه یا استراحت کاری به کار گرفته شوند.
3. ابزار و تجهیزات حفاظتی: از ابزارهایی مانند حفاظ مانع پاشش مایعات ،کاردک یا پارچه، برای اعمال گریس استفاده کنید دقت داشته باشید که لباسهای معمولی، به ویژه لباسهای زیر، با روغن آلوده نشوند. پارچهها و ابزارهای روغنی را در جیب لباس قرار ندهید و تراشهها و برادههای آهنی را با تجهیزات مخصوص از ماشینآلات جدا کنید. هر گونه آسیب دیدگی، حتی مختصر، باید با کمکهای اولیه درمان شود.
4. شستشو و مراقبت پس از کار: پس از اتمام کار، سطح پوست را با آب ولرم و صابون بشویید. و دوش بگیرید و بدن خود را نیز با صابون شستشو دهید تا تمامی روغنها از روی پوست پاک شود. استفاده از مواد پاککننده مخصوص پوست نیز میتواند در حذف گریس و روغنهای صنعتی مؤثر باشد. پس از شستشو، به منظور جبران چربی از دست رفته پوست، از کرمهای نرمکننده و مرطوبکننده استفاده کنید.
5. دستکش: استفاده از دستکش برای جلوگیری از تماس مستقیم گریس با پوست بسیار مهم است. دستکشهای معمولی برای این منظور مناسب نیستند و بهتر است از دستکشهای نیتریل یا ضد روغن استفاده شود. بعد از شستشوی دستها نیز استفاده از کرم مرطوبکننده برای جلوگیری از خشکی پوست توصیه میشود. در صورت تماس مداوم پوست با گریس، بهکارگیری کرمهای محافظتی پوست الزامی است.
نکته: در صورت بروز التهابات خفیف، ژل آلوئه ورا یا کرم های حاوی هیدروکورتیزون، می تواند مفید باشد. و در صورت بروز علائم شدید مانند تاول، سوختگی شیمیایی یا عفونت، فورابه متخصص پوست مراجعه شود.
|
مطالعه بیشتر 👈 آشنایی با تفاوت گریس لیتیوم و گریس کلسیم در کاربردهای صنعتی |
جایگزین ایمن تر برای گریس
همه انواع گریس اثر مشابهی بر پوست ندارند و میزان مضرات گریس برای پوست به ترکیبات آنها وابسته است. برای مثال، گریسهای صنعتی با پایه لیتیوم یا کلسیم به دلیل وجود فلزات سنگین و مواد شیمیایی، آسیب بیشتری به پوست وارد میکنند و سهم قابلتوجهی در تشدید مضرات گریس برای پوست دارند. در مقابل، گریسهای طبیعی یا زیستی مانند لانولین یا روانکارهای مورد استفاده در صنایع آرایشی و پزشکی، بسیار ایمنتر بوده و حتی میتوانند اثرات محافظتی یا رطوبترسان داشته باشند. استفاده از این نوع گریسها در محیطهای کاری میتواند خطرات پوستی را بهطور چشمگیری کاهش دهد.
از سوی دیگر، روانکارهای دوستدار محیط زیست که از روغنهای گیاهی یا مواد طبیعی ساخته شده و فاقد فلزات سنگین هستند، گزینههایی مطمئن برای کاهش مضرات گریس برای پوست محسوب میشوند. در برخی شرایط، استفاده از روانکارهای خشک یا پوششهای نانویی نیز میتواند جایگزینی مناسب برای گریسهای سنتی باشد؛ راهکاری که ضمن حفظ عملکرد روانکاری، احتمال آسیب پوستی را به حداقل میرساند.
نتیجه گیری
با توجه به مضرات گریس برای پوست، تماس مداوم و طولانیمدت با این ماده میتواند مشکلات جدی برای سلامت پوست و حتی سیستم ایمنی بدن ایجاد کند. به همین دلیل رعایت نکات ایمنی، استفاده از تجهیزات محافظتی و مراقبتهای پوستی بعد از کار با روانکارها اهمیت بسیار بالایی دارد.
اگرچه برخی انواع گریس ممکن است ظاهراً به حفظ رطوبت کمک کنند، اما این موضوع نباید باعث نادیده گرفتن اثرات واقعی و خطرناک آن شود. در محیطهای صنعتی، تماس مستقیم با گریس معمولاً به خارش، التهاب، خشکی شدید و ترکهای پوستی منجر میشود؛ نشانههایی که بخشی از مهمترین مضرات گریس برای پوست محسوب میشوند.
چربی بالا و وجود فلزات سنگین در ترکیبات گریس باعث مسدود شدن منافذ، ایجاد جوش، آکنه و حتی جذب ترکیبات مضر از طریق پوست میشود. بنابراین شستوشوی منظم دستها، استفاده از دستکش مناسب و رعایت بهداشت فردی، بهترین راهکار برای پیشگیری از حساسیتهای پوستی و آسیبهای بلندمدت ناشی از گریس است.
