روغن موتور به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اجزای خودرو، نقش مهمی در حفظ عملکرد بهینه و افزایش عمر موتور دارد. این ماده با روانکاری قطعات، کاهش اصطکاک، خنک‌سازی و جلوگیری از خوردگی، از موتور در برابر فشارهای ناشی از کارکرد مداوم محافظت می‌کند. انتخاب روغن موتور مناسب، که بر اساس کیفیت و گرانروی (ویسکوزیته) آن تعیین می‌شود، تأثیر مستقیمی بر کارایی خودرو و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری دارد.
دو استاندارد اصلی برای طبقه‌بندی روغن‌های موتور، یعنی استانداردهای انجمن نفت آمریکا (API) و انجمن مهندسان خودرو (SAE)، راهنمایی‌های لازم برای انتخاب روغن مناسب ارائه می‌دهند. در این مقاله از کیمیا فرآیند، به بررسی این استانداردها، انواع روغن موتور و نکات کلیدی برای انتخاب گرید مناسب پرداخته می‌شود تا رانندگان بتوانند با آگاهی کامل، بهترین روغن را برای خودروی خود انتخاب کنند.
درجه‌بندی کیفیت روغن موتور بر اساس استاندارد API
انجمن نفت آمریکا (API) سیستمی برای طبقه‌بندی کیفیت روغن‌های موتور ایجاد کرده است که بر اساس نوع موتور (بنزینی یا دیزلی) و سطح عملکرد روغن دسته‌بندی می‌شود. این سیستم از دو حرف تشکیل شده است: حرف اول نشان‌دهنده نوع موتور و حرف دوم نشان‌دهنده سطح کیفیت روغن است. هرچه حرف دوم به انتهای الفبا نزدیک‌تر باشد، کیفیت روغن بالاتر است.
روغن‌های مناسب موتورهای بنزینی
برای موتورهای بنزینی، حرف S نشان‌دهنده روغن مناسب است و سطوح کیفیت شامل موارد زیر می‌شود:
- S: مناسب برای موتورهای بنزینی قدیمی (قبل از ۱۹۷۱)، با عملکرد پایه و بدون افزودنی‌های پیشرفته.
- SE: طراحی‌شده برای موتورهای بنزینی (۱۹۷۲ تا ۱۹۷۹)، با بهبود در محافظت در برابر سایش.
- SF: برای موتورهای بنزینی (۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸)، با مقاومت بهتر در برابر اکسیداسیون.
- SG: برای موتورهای بنزینی (۱۹۸۹ تا ۱۹۹۴)، با افزودنی‌های ضدسایش و ضدخوردگی.
- SH: برای موتورهای بنزینی (۱۹۹۵ تا ۱۹۹۶)، با بهبود در کنترل رسوبات.
- SJ: برای موتورهای بنzینی (۱۹۹۷ تا ۲۰۰۳)، مناسب برای موتورهای مدرن‌تر با کارایی بالاتر.
- SL: برای موتورهای بنزینی (۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰)، با بهبود در مصرف سوخت و دوام روغن.
- SM: برای موتورهای بنزینی (۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰)، با عملکرد بهتر در دماهای بالا.
- SN: برای موتورهای بنزینی (۲۰۲۱ به بعد)، با افزودنی‌های پیشرفته برای کاهش مصرف سوخت و محافظت از موتورهای توربوشارژ.
روغن‌های مناسب موتورهای دیزلی
برای موتورهای دیزلی، حرف C نشان‌دهنده روغن مناسب است و سطوح کیفیت شامل موارد زیر است:
- C: مناسب برای موتورهای دیزلی قدیمی (قبل از ۱۹۹۰)، با عملکرد پایه.
- CA: برای موتورهای دیزلی (۱۹۹۰ تا ۱۹۹۴)، با محافظت اولیه در برابر سایش.
- CB: برای موتورهای دیزلی (۱۹۹۵ تا ۲۰۰۴)، با بهبود در کنترل دوده.
- CC: برای موتورهای دیزلی (۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰)، با مقاومت بهتر در برابر اکسیداسیون.
- CD: برای موتورهای دیزلی (۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶)، مناسب برای موتورهای سنگین.
- CE: برای موتورهای دیزلی (۲۰۱۷ به بعد)، با افزودنی‌های پیشرفته برای کاهش رسوبات و محافظت در شرایط سخت.
نکات مهم درباره استاندارد API
روغن‌هایی با گریدهای جدیدتر مانند SN یا CE معمولاً برای موتورهای مدرن‌تر طراحی شده‌اند و عملکرد بهتری در محافظت از موتور، کاهش رسوبات و بهبود مصرف سوخت ارائه می‌دهند. استفاده از روغن با گرید پایین‌تر از توصیه‌شده در دفترچه راهنمای خودرو می‌تواند به موتور آسیب برساند.
برای انتخاب گرید مناسب، همیشه به دفترچه راهنمای خودرو یا مشاوره با مکانیک متخصص مراجعه کنید.برای خودروهای مدرن، استفاده از روغن‌های با استاندارد SN یا بالاتر می‌تواند به بهبود عملکرد و کاهش مصرف سوخت کمک کند.
درجه‌بندی گرانروی روغن موتور بر اساس استاندارد SAE
انجمن مهندسان خودرو (SAE) سیستمی برای طبقه‌بندی روغن‌های موتور بر اساس گرانروی یا ویسکوزیته ارائه کرده است. گرانروی به مقاومت روغن در برابر جریان اشاره دارد و نشان‌دهنده غلظت روغن در دماهای مختلف است. روغن‌های با گرانروی بالا در دماهای پایین غلیظ‌تر هستند، در حالی که روغن‌های با گرانروی پایین در دماهای بالا رقیق‌تر عمل می‌کنند.
انواع روغن‌های موتور بر اساس گرانروی
روغن‌های موتور به دو نوع تک‌درجه‌ای و چنددرجه‌ای تقسیم می‌شوند.
- روغن‌های تک‌درجه‌ای: مانند SAE 40، تنها در یک دما ویسکوزیته مشخصی دارند و کاربردشان محدود است. این روغن‌ها بیشتر برای موتورهای قدیمی یا شرایط آب‌وهوایی خاص مناسب هستند.
- روغن‌های چنددرجه‌ای: مانند SAE 10W-40، در دماهای مختلف ویسکوزیته‌های متفاوتی دارند و برای شرایط متنوع آب‌وهوایی مناسب‌تر هستند.
در روغن‌های چنددرجه‌ای، حرف W مخفف Winter (زمستان) است و نشان‌دهنده عملکرد روغن در دماهای سرد است. هرچه عدد قبل از W کوچکتر باشد، روغن در دماهای سردتر روان‌تر است. عدد بعد از W نشان‌دهنده ویسکوزیته روغن در دمای ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد است و هرچه بزرگتر باشد، روغن در دماهای بالا غلیظ‌تر است.
| برای خرید انواع روانکارهای صنعتی | روغن صنعتی کلیک کنید |
نمونه‌های رایج روغن‌های چنددرجه‌ای
- 0W-20: ایده‌آل برای موتورهای پیشرفته و مدرن، با عملکرد عالی در دماهای پایین و مناسب برای شرایط سرد.
- 5W-30: پرکاربرد برای آب‌وهوای معتدل و سرد، با تعادل مناسب بین روانکاری در سرما و پایداری در گرما.
- 10W-40: مناسب برای آب‌وهوای گرم‌تر، با مقاومت بالا در برابر دماهای بالا و کاربرد گسترده در خودروهای معمولی.
- 15W-40: متداول برای موتورهای دیزلی سنگین، با توانایی تحمل شرایط سخت و دماهای بالا.
راهنمای انتخاب گرید مناسب روغن موتور
انتخاب روغن موتور مناسب به عوامل متعددی از جمله نوع موتور، شرایط آب‌وهوایی، سبک رانندگی و توصیه‌های سازنده خودرو بستگی دارد.
بررسی دفترچه راهنمای خودرو
سازندگان خودرو معمولاً گریدهای API و SAE مناسب را در دفترچه راهنما مشخص می‌کنند. رعایت این توصیه‌ها از آسیب به موتور جلوگیری کرده و عملکرد بهینه را تضمین می‌کند. به عنوان مثال، برای یک موتور بنزینی مدرن، ممکن است گرید SN 5W-30 توصیه شود.
توجه به شرایط آب‌وهوایی
در مناطق سرد، از روغن‌هایی با ویسکوزیته پایین مانند 0W-30 یا 5W-30 استفاده کنید تا موتور در سرما به‌راحتی استارت بخورد. در مناطق گرم، روغن‌هایی با ویسکوزیته بالاتر مانند 10W-40 یا 15W-40 مناسب‌تر هستند. در مناطق با تغییرات دمایی زیاد، روغن‌های چنددرجه‌ای مانند 5W-30 یا 10W-40 توصیه می‌شوند.
نوع رانندگی و شرایط استفاده
برای رانندگی معمولی، روغن‌های استاندارد با گریدهای توصیه‌شده کافی هستند. در شرایط سخت مانند یدک‌کشی یا رانندگی در اتوبان، از روغن‌هایی با ویسکوزیته بالاتر یا گریدهای پیشرفته‌تر (مانند SN یا CE) استفاده کنید. موتورهای قدیمی ممکن است به روغن‌های تک‌درجه‌ای یا گریدهای قدیمی‌تر (مانند SG یا SF) نیاز داشته باشند.
مشاوره با متخصص
اگر در انتخاب روغن مناسب تردید دارید، با یک مکانیک یا متخصص روغن موتور مشورت کنید. آنها می‌توانند با توجه به نوع خودرو و شرایط استفاده، بهترین گزینه را ارائه دهند. بر اساس اطلاعات موجود در سایت کیمیا فرآیند، مشورت با کارشناسان می‌تواند به انتخاب روغنی با کیفیت بالا و مناسب با نیازهای خاص خودرو کمک کند.
انواع روغن موتور از نظر ترکیب شیمیایی
روغن‌های موتور از نظر ترکیب شیمیایی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- روغن‌های معدنی: این روغن‌ها از نفت خام تصفیه‌شده تولید می‌شوند و برای خودروهای قدیمی‌تر مناسب هستند.
- روغن‌های سنتتیک: این روغن‌ها به‌صورت مصنوعی تولید شده و عملکرد بهتری در دماهای بالا و پایین ارائه می‌دهند. آنها برای موتورهای مدرن و شرایط سخت رانندگی مناسب هستند.
- روغن‌های نیمه‌سنتتیک: ترکیبی از روغن‌های معدنی و سنتتیک هستند و تعادلی بین هزینه و عملکرد ارائه می‌دهند.
انتخاب نوع روغن به نوع موتور و توصیه‌های سازنده بستگی دارد. روغن‌های سنتتیک معمولاً برای خودروهای جدیدتر با موتورهای پیشرفته توصیه می‌شوند، در حالی که روغن‌های معدنی برای خودروهای قدیمی‌تر مناسب‌تر هستند.
زمان تعویض روغن موتور
حتی بهترین روغن موتور نیز پس از مدتی کارایی خود را از دست می‌دهد. توصیه می‌شود روغن موتور را هر ۵,۰۰۰ تا ۱۰,۰۰۰ کیلومتر یا هر ۶ ماه (بسته به نوع روغن و شرایط رانندگی) تعویض کنید. روغن‌های سنتتیک ممکن است عمر طولانی‌تری داشته باشند، اما رعایت زمان‌بندی تعویض روغن برای حفظ سلامت موتور ضروری است.
| مطالعه بیشتر:اهمیت نگهداری و تعویض به‌موقع روغن صنعتی در صنایع |
اهمیت استفاده از روغن‌های باکیفیت
استفاده از روغن موتور باکیفیت نه‌تنها عملکرد موتور را بهبود می‌بخشد، بلکه می‌تواند مصرف سوخت را کاهش داده و از فرسودگی زودهنگام قطعات جلوگیری کند. روغن‌های باکیفیت با استانداردهای به‌روز مانند SN یا CE، افزودنی‌های پیشرفته‌ای دارند که از موتور در برابر سایش، خوردگی و رسوبات محافظت می‌کنند. انتخاب برندهای معتبر و اطمینان از اصالت روغن موتور نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
توصیه‌های عملی برای نگهداری روغن موتور
- بررسی منظم سطح روغن: سطح روغن موتور را به‌صورت دوره‌ای با استفاده از گیج روغن بررسی کنید تا از کافی بودن آن مطمئن شوید.
- استفاده از فیلتر روغن مناسب: هنگام تعویض روغن، فیلتر روغن را نیز تعویض کنید تا از ورود آلودگی به موتور جلوگیری شود.
- توجه به شرایط رانندگی: رانندگی در شرایط سخت مانند ترافیک سنگین یا مسیرهای ناهموار ممکن است نیاز به تعویض زودهنگام روغن داشته باشد.
- خرید از منابع معتبر: برای تهیه روغن موتور، از فروشگاه‌ها یا نمایندگی‌های معتبر استفاده کنید تا از اصالت محصول اطمینان حاصل شود.
جمع بندی
استاندارد API نشان‌دهنده کیفیت و عملکرد روغن است و استاندارد SAE ویسکوزیته روغن را مشخص می‌کند. همیشه از روغن‌هایی با گریدهای جدیدتر و مناسب با موتور خود استفاده کنید. تعویض به‌موقع روغن و استفاده از برندهای معتبر، عمر موتور خودروی شما را افزایش می‌دهد. با انتخاب روغن موتور مناسب و نگهداری منظم، می‌توانید از عملکرد بهینه خودرو لذت ببرید. برای اطلاعات بیشتر در مورد انتخاب روغن موتور مناسب، می‌توانید به سایت کیمیا فرآیند مراجعه کنید یا با کارشناسان این حوزه مشورت کنید.
